คุณแม่บางคนอาจมีอาการท้องอืด, บวมน้ำ ,เวียนหัว หรือหายใจไม่ออกหลังจากฉีดยากระตุ้นไข่ ซึ่งอาการเหล่านี้เป็นสัญญาณของภาวะรังไข่ถูกกระตุ้นมากเกิน อาจเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ แล้วภาวะนี้มีวิธีการรักษาอย่างไร ครูก้อยมีคำตอบค่ะ
ภาวะรังไข่ถูกกระตุ้นมากเกินคืออะไร
เป็นภาวะที่สารน้ำรั่วซึมออกจากกระแสเลือดเข้าสู่ส่วนต่างๆ ของร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นช่องท้อง, ช่องปอด, เนื้อเยื่อแขนขา และอื่นๆ ทำให้รังไข่ตอบสนองต่อการกระตุ้นไข่มากเกินไป สาเหตุของภาวะนี้เกิดจากการกระตุ้นไข่ในกระบวนการทำเด็กหลอดแก้ว หรืออาจเกิดจากการกระตุ้นไข่ในการฉีดเชื้อผสมเทียมเนื่องจากมีสารเคมีบางตัวออกมาทำให้เกิดรูรั่วของเส้นเลือด ทำให้น้ำในกระแสเลือดไหลออกข้างนอก
ระดับความรุนแรงของภาวะรังไข่ถูกกระตุ้นมากเกิน
ระดับน้อย - รังไข่มีขนาดน้อยกว่า 8 ซม. มีอาการปวดท้อง, ท้องอืด, แน่นท้อง
ระดับปานกลาง - ตรวจพบน้ำในช่องท้อง รู้สึกปวดท้องท้องอืดมากขึ้น, คลื่นไส้, อาเจียน
ระดับรุนแรง - รังไข่มีขนาดมากกว่า 12 ซม. มีอาการท้องอืดมากชัดเจน รอบเอวใหญ่ขึ้น, น้ำหนักเพิ่มขึ้น, ความเข้มข้นเลือดเพิ่มขึ้น, ปัสสาวะลดลง ควรเข้ารับการรักษาอย่างใกล้ชิด หรืออาจต้องรักษาที่โรงพยาบาล
ปัจจัยเสี่ยงต่อภาวะรังไข่ถูกกระตุ้นมากเกิน
อายุน้อย
น้ำหนักตัวน้อย ผอมแห้ง
ภาวะที่มีฟองไข่จำนวนมากในรังไข่ (PCOS)
ปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจน ขณะกระตุ้นไข่มากเกิน 3,500
มีจำนวนฟองไข่มาก
ตั้งครรภ์ขณะมีภาวะรังไข่ถูกกระตุ้นมากเกิน
อาการของโรคโดยทั่วไป
มีน้ำในช่องท้อง ทำให้ท้องอืด ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกอึดอัด หายใจลำบาก ทานอาหารน้อยลง
น้ำท่วมในช่องเยื่อหุ้มปอด ทำให้ผู้ป่วยหายใจลำบาก
ภาวะไตวาย ทำให้ผู้ป่วยปัสสาวะลดลง ไตทำงานแย่ลง หากขาดเลือดมาก อาจทำให้ไตไม่ทำงานและไตวายในที่สุด
มีภาวะเลือดข้น เกิดเป็นก้อนเลือดอุดตันตามเส้นเลือดในร่างกาย
สีปัสสาวะเข้ม ปัสสาวะออกน้อย
อาการของโรคเมื่อตรวจจากห้องปฏิบัติการ
จำนวนเม็ดเลือดขาว มีเกล็ดเลือดมากขึ้น
ความเข้มข้นของเลือดเพิ่มขึ้นจนอยู่ในระดับอันตราย
ครีตินินขึ้นสูง ค่าการทำงานของไตผิดปกติ
ค่าการทำงานของไตผิดปกติ
วิธีการรักษา
รักษาสมดุลของน้ำในร่างกาย โดยคำนวณจากปริมาณปัสสาวะต่อวัน, น้ำหนักตัว, ระดับความเข้มข้นของเม็ดเลือดแดง, ความยาวเส้นรอบเอว และปริมาณน้ำเข้า-ออกของร่างกาย
ทานยาแก้ปวดพาราเซตตามอล, อะเซตามีโนเฟน ไม่ควรใช้ยากลุ่ม NSAID
การให้สารน้ำทดแทนปริมาณน้ำเลือดที่ขาดเพื่อให้เลือดไปเลี้ยงไตและอวัยวะสำคัญอื่นๆ หรือให้สาร เช่น สารอัลบูมิน (Human albumin) เป็นโปรตีนที่ช่วยดูดน้ำจากส่วนต่างๆ ของร่างกายกลับเข้าสู่เส้นเลือด
เจาะดูดน้ำออกเพื่อลดอาการอึดอัดและหายใจลำบากของผู้ป่วย โดยคุณหมอจะดูดน้ำทางหน้าท้องหรือช่องคลอด ทั้งนี้ไม่ควรหาซื้อยาขับปัสสาวะมาใช้เอง
บางรายที่มีรังไข่บิดขั้ว หรือรังไข่แตก จะต้องรับการผ่าตัดฉุกเฉิน
ดูแลตัวเองอย่างไรไม่ให้เกิดภาวะรังไข่ถูกกระตุ้นมากเกิน
งดการมีเพศสัมพันธ์เพราะอาจทำให้รู้สึกเจ็บท้อง
ออกกำลังกายเบาๆ เช่น โยคะ จ็อกกิ้ง
หลีกเลี่ยงการทำกิจกรรมที่ต้องใช้แรงเยอะ หรือมีผลกระทบสูงบริเวณช่องท้อง
หมั่นสังเกตตัวเองด้วยการเช็กน้ำหนักและวัดรอบท้องทุกวัน เพื่อแจ้งให้คุณหมอทราบหากมีน้ำหนักเพิ่มขึ้นผิดปกติ
