PCOS หรือ ความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อ ซึ่งมีผลต่อร่างกายของเราหลายๆ อย่าง รวมไปถึงภาวะมีบุตรยากด้วยนั่นเองค่ะ ซึ่งโดยหลักๆ คือ มีกลไกที่ทำให้เกิดกรตกไข่ไม่สม่ำสมอ ฮอร์โมนเพศชายเกิน และมีภาวะดื้ออินชูลินชิ่งจะทำให้มีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคเบาหวานในอนาคต ซึ่งเป็นกลไกที่ชับช้อนไปมา ไม่ทราบสาเหตุหรือจุดตั้งต้นของกลไกการเกิดโรคที่แน่ชัด ซึ่งมักพบในวัยเจริญพันธุ์อายุประมาณ 25 – 35 ปี หากไม่รีบรักษาอาจทำให้มีบุตรยาก เสี่ยงต่อการมีเยื่อบุโพรงมดลูกหนาผิดปกติและมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกได้ในอนาคตได้อีกด้วย
PCOS คืออะไร ส่งผลอย่างไรต่อการตั้งครรภ์?
PCOS (Polycystic Ovary Syndrome) หรือกลุ่มอาการถุงน้ำจำนวนมากในรังไข่ คือ ความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อ ทำให้ผู้ป่วยมีระดับฮอร์โมนเอสโตรเจน โปรเจสเตอโรน แอนโดรเจน และอินซูลินอยู่ในภาวะที่ไม่สมดุล เกิดถุงน้ำขนาดเล็กจำนวนหลายใบอยู่ในรังไข่ ซึ่งอาจเกิดเพียงข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง รังไข่จึงมีขนาดโตขึ้น และอาจส่งผลให้ประจำเดือนมาไม่ปกติ ทำให้ำไข่ไม่ตก ส่งผลให้มีบุตรยาก
อาการของผู้ป่วย PCOS เป็นอย่างไร?
ลักษณะอาการของผู้ที่มีภาวะนี้มีแสดงออกให้เห็นหลายๆ อย่างด้วยกันค่ะ เช่น
1. ผมร่วง
เนื่องจากมีฮอร์โมนเพศชายสูงส่งผลให้มีผมร่วงผิดปกติ หรือเป็นโรคศีรษะล้านทางพันธุกรรม (Male-Pattern Baldness) ซึ่งทำให้ผมร่วงและผมบาง
2. เป็นสิวเรื้อรัง
เป็นสิวเรื้อรัง หน้ามัน เนื่องจากมีฮอร์โมนเพศชายสูง
3. ปวดท้องน้อย
ปวดท้องน้อยถ่ายปัสสาวะบ่อย ถ่ายอุจจาระลำบาก มีอาการปวดบิด ปวดหน่วงๆ หรือเจ็บเมื่อมีเพศสัมพันธ์
4. ขนดก
ขนดก เนื่องมาจากมีฮอร์โมนเพศชายสูง
5. ประจำเดือนมาไม่ปกติ
ประจำเดือนมาไม่ปกติ เช่น ประจำเดือนไม่มาติดต่อกันนานหลายเดือน ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ ประจำเดือนมานานและอาจมามากหรือน้อยผิดปกติ
6. อ้วน
อ้วน ผู้ป่วย PCOS มักพบร่วมกับภาวะอ้วน โดยพบได้ร้อยละ 35-76 ลักษณะเป็นอ้วนแบบลงพุงหรือ Android obesity และเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะดื้ออินซูลิน
7. มีบุตรยาก
เนื่องจากภาวะนี้ทำให้การตกไข่ผิดปกติ ส่งผลให้ประจำเดือนมาไม่ปกติจึงเป็นสาเหตุให้มียุตรยาก รวมถึงไข่หลายใบที่มีเป็นไข่ใบเล็กๆด้อยคุณภาพจึงยากที่จะปฏิสนธิอย่างสมบูรณ์
8.ระดับฮอร์โมนเพศชายสูงขึ้น
โดยฮอร์โมนแอนโดรเจนที่สูงขึ้น ส่งผลต่อลักษณะทางกายภายของผู้ป่วย เช่น มีขนขึ้นตามหน้าและส่วนต่างๆ ของร่างกาย มีสิวขึ้นมากผิดปกติ เสียงเปลี่ยน
ผู้ป่วย PCOS มีโอกาสตั้งครรภ์ตามธรรมชาติได้หรือไม่
PCOS มีความรุนแรงหลายระดับ บางครั้งคนที่เป็น PCOS ที่ยังมีการตกไข่ในบางรอบเดือน ไข่ที่ตกในบางรอบอาจมีคุณภาพก็สามารถท้องได้
แต่บางคนไข่ไม่มีคุณภาพถึงแม้จะมีจำนวนไข่เยอะ แต่เป็นไข่ที่ด้อยคุณภาพก็มีโอกาสท้องยากค่ะ
อย่างไรก็ตามการตั้งครรภ์ก็ต้องอาศัยปัจจัยอื่นร่วมด้วย ไม่ว่าจะเป็นความสมดุลของฮอร์โมน ความสมบูรณ์พร้อมของมดลูกและคุณภาพของอสุจิจากฝ่ายชาย
กล่าวโดยสรุปคนเป็น PCOS ก็ยังสามารถตั้งครรภ์ธรรมชาติได้ เพราะอาจมีบางรอบที่มีการตกไข่อยู่
แต่กรณีที่เป็นแบบขั้นรุนแรง เช่น ประจำเดือนขาดหายไปเลยเป็นเวลานาน ยังสามารถท้องธรรมชาติได้หรือไม่
กรณีแบบนี้ อาจจะมีโอกาสท้องธรรมชาติยาก แต่ก็สามารถทำเด็กหลอดแก้ว (ICSI)ได้ค่ะ...
เนื่องจากในกระบวนการทำเด็กหลอดแก้วจะมีขั้นตอนการกระตุ้นไข่และฉีดยาให้ไข่ตก เพื่อทำการเก็บไข่ออกมาปฏิสนธิภายนอกต่อไป ทั้งนี้โอกาสประสบความสำเร็จก็ต้องขึ้นอยู่กับปัจจัยอื่นร่วมด้วยตามที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้น
ดังนั้นแม่ๆ ที่เป็น PCOS ก็ยังมีโอกาสท้องได้นะคะ ครูก้อยแนะนำผู้หญิงที่ป่วย PCOS ให้ทานอาหารที่มีโภชนาการสูงเพื่อบรรเทาอาการได้ค่ะ โดยเน้นโปรตีน ลดของมันของทอด งดหวานเด็ดขาด เน้นทานผักผลไม้สด และธัญพืชที่ให้คุณค่าทางอาหารและไฟเบอร์สูงค่ะ
สิ่งที่สำคัญคือต้องดูแลร่างกายให้แข็งแรง บำรุงมดลูกให้สมบูรณ์พร้อม ปรับฮอร์โมนให้สมดุล ก็จะเป็นการช่วยเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ได้ค่ะ
